فاطمه سلام الله علیها از دیدگاه روایات(مبحث چهارم)

چهارمین منقبتى که وجود مقدس حضرت زهرا سلام الله علیها با پدر و همسر و فرزندانش مشترک است ، در اهتاء و اقتداء و تمسک است یعنى هدایت یافتن و پیروى کردن مردم از آنان و در موقع نیاز، متوسل شدن به آنها. ((انس )) روایت مى کند:

((صلى بنا رسول الله صلى الله علیه وآله صلوة الفجر فلما انقتل من الصلوة اقبل علینا بوجهه الکریم ، فقال : معاشر المسلمین ، من افتقد الشمس فلیستمسک بالقمر، و من افتقد القمر فلیستمسک بالزهرة ، و من افتقد الزهرة ، فلیستمسک بالفرقدین . فقیل : یا رسول الله ، ما الشمس و القمرو هها الزهرة و ما الفر قدان ؟ فقال : انا الشمس و على القمر... و کتاب الله لا یفترقان حتى یردا على الحوض ))

((روزى پیامبر اکرم (ص ) با ما نماز صبح بجاى آورد، و پس از فراغت از نماز روى مبارکش را به سوى ما گردانید: و فرمود: اى جماعت مسلمانان ، هر کس که آفتاب را از دست بدهد، پس باید به ماه تمسک جوید، و در فقدان ماه دست به دامان زهره شود، و اگر زهره را نیابد، به دو ستاره (فرقدان ) پناه آورد. از پیامبر اکرم (ص ) سؤ ال شد که یا رسول الله مقصود از آفتاب و ماه و زهره و (فرقدان ) دو ستاره نور افشان چیست ؟ فرمود: من آفتابم ، على ماه ، و فاطمه زهره است و دو ستاره حسنین اند. آنان به کتاب خدا دو دستاویز بشرند و همواره بهم پیوسته اند و هرگز از یکدیگر جدا نمى شوند تا در کنار حوض (کوثر) به من ملحق شوند.

روایت دیگرى را ((ابو اسحق ثعلبى )) در ((عرایس )) - و ((نطنزى )) در ((خصایص علویه )) نقل کرده اند که حضرت رسول (ص ) فرمود:

((اطلبوا الشمس ، فاذا غابت ، فاطلبوا القمر، و اذا غاب القمر، فاطلبوا الزهره ، و اذا غابت الزهره ، فاطلبوا الفرقدین ، قلنا یا رسول الله ، ما الشمس ؟ قال انا، قلنا من القمر؟ قال على ، قلنا فمن الزهره ؟ قال فاطمه ، قلنا فمن فرقدان ؟ قال الحسن والحسین ))

((آفتاب را بیابید، و اگر آفتاب غروب کرد، ماه را طلب کنید. در صورتیکه ماه از نظرها پنهان شد، زهره را بطلبید، و اگر زهره ناپدید شد، دو ستاره (فرقدین ) را بجوئید.

سؤ ال شد یا رسول الله مقصود از شمس و قمر و زهره فرقدین چه کسانى هستند؟

فرمود: من آفتابم ، على ماه ، و فاطمه زهره است ، و حسن و حسین دو ستاره (فرقدان ).

این روایت را صاحب ((روضة الصفا)) و ((حبیب السیر))با عبارات دیگر از ((جابربن عبدالله )) نقل کرده است که حضرت رسول (ص ) فرمود:

((اهتدوا بالشمس ، فاذا غابت الشمس ، فاهتدوا بالقمر، و اذا غاب القمر فاهتدوا بالزهره ، و اذا غاب فاهتدوا بالفرقدین ، فقیل یا رسول الله من الشمس ؟ قال انا. من القمر؟ على بن ابیطالب ، من الزهرة ؟ الزهراء سلام الله علیها، والفرقدان هما الحسنان ))

این روایت را جمعى از دانشمندان شیعه نیز از ((جابر بن عبدالله ))نقل کرده اند. ((صدوق )) رحمت الله علیه نیز در ((معانى الاخبار)) این حدیث را ذکر نموده اند است با این تفاوت که بجاى کلمه ((اهتدوا)) کلمه ((اقتدوا)) آورده است ، و در تمام اى روایات که از شیعه و سنى منقول است گفتار پیغمبر(ص ) با جمله ((کتاب خدا با عترت من بهم پیوسته است و هرگز از یکدیگر جدا نمى شوند، تا در کنار حوض (کوثر) به من ملحق شوند)) خاتمه مى یابد و خود با این مطلب ، موضوع بسیار فوق العاده و مهمى است .

از روایات مذکور کاملا روشن است که حضرت صدیقه سلام الله علیها در مراتب و مناقب گفت شده ، ردیف رسول اکرم (ص )، امیرالمؤ منین (ع ) و حسین (ع ) است و در مقام تمسک ، اهتداء، و اقتداء همانند آنها مى باشد، و اگر در ولایت عصمت نظیر پیامبر اکرم (ص )، على (ع )، و حسنین (ع ) نبود، امر هدایت یافتن ، و پیروى مردم از او، و توسل هر بشرى در مشکلات به او، کارى بیهوده و گزاف مى بود. حضرت زهرا(ع ) یکى از ذخائرى است که حضرت رسول اکرم (ص ) بعد از خود باقى گذاشته است و در این باره مى فرماید:

((انى مخلف فیکم الثقلین کتاب الله و عترتى ))

((من در میان شما دو وزنه سنگین باقى مى گذارم ، کتاب خدا و خاندان من )) و حضرت صدیقه سلام الله علیها یک تن از عترت پیغمبر(ص )، و زهره اى است که در مدار عصمت و ولایت ، با شمس و قمر و فردین همرتبه و همدرجه است اگر چه نور شمس و قمر بر نور زهره غلبه دارد، و با وجود خورشید و ماه نمى توان نور زهره را مشاهده کرد، و گوئى پیامبر اکرم (ص ) (با تقدم و تاءخر اسامى پنج تن در همه روایات و با ترتیب مشخص و معین ) مى خواهد بیان فرماید که امیرالمؤ منین (ع ) از زهراء افضل است ، و مقام زهراء تالى و بلافاصله بعد از امیرالمومین (ع ) است و اگر چنین نبود، شایسته بود که اول نام حضرت زهرا(ع ) ذکر شود.

ترتیب اسماء پنج تن ، در آسمانها، در عرش ، در کرسى ، در جنت و در سایر مواقف که نوشته شده یا مورد خطاب خدائى بوده اند به همین ترتیب و به همین سبک (نسق ) بوده است .

رسول خدا(ص ) در هر جا که سخن از پنج تن (ع ) است ، ابتدا نام خودش را ذکر مى کند، بعد امیرالمؤ منین (ع ) و سپس حضرت صدیقه (ع ) را، و در تمام اخبار و احادیث این ترتیب اسماء مراعات شده است ، لذا معلوم مى شود که مقام حضرت زهراء سلام الله علیها تالى و (بلافاصله ) بعد از امیرالمؤ منین (ع ) است ، اگر چه ، پنج تن (ع ) در منال و فضائل و مطالبى که گفته شد، همردیف ، همدرجه و یکسانند، با وجود این مقام آنان در مراتب و مدراج دیگر ممکن است با هم اختلاف داشته باشد، ولى آنچه محققا از ترتیب اسامى آنها در کلام پیامبر مى توان استفاده کرد، این است که رسول اکرم (ص ) داراى عالیترین مقام ، و امیرالمؤ منین (ع ) پس از پیامبر(ص )، و حضرت زهرا سلام الله علیها بعد از او، حسنین (ع ) پس از فاطمه (ع )، صاحب والاترین مقام در جهان آفرینش هستند.

و ما این مطلب را نیز ثابت خواهیم کرد که حضرت زهرا سلام الله علیها از یازده امام دیگر افضل تر و برتر مى باشد، و اگر جز این یک منقبت ، فضیلت دیگرى درشان او نبود، همین براى اثبات مقام ولایت آن حضرت کافى بود. پیامبر اکرم (ص ) براى امت خود، همزمان و مکان ، در زمینه هاى علمى ، عملى ، تمسکى ، اقتدائى ، و اهتدائى و.... جوابگوى جمیع نیازهاى بشرى باشند.

حضرت صدیقه سلام الله علیها در تمام شئون مذکور سهیم و مشترک است ، به عبارت دیگر چنان که على بن ابیطالب (ع ) مقتداى ما، هادى ما، رهنماى ما، و ولى ماست ، عینا حضرت زهرا سلام الله علیها نیز همانگون است ، نه تنها براى ما مسلمانان ، بلکه براى جمیع بشر از اولین و آخرین .

××××××

پاورقی:1- فاطمة الزهرا علیهاسلام  - مؤ لف : گفتار علامه امینى